گاز نیتروژن

Physical Constants of Gas
Molecular Weight……………………………….. 28.1
Specific Volume………… 13.8 CF/lb. (0.86 m3/kg)
Boiling Point…………… -320.4°F (-195.8°C) 1 atm
Gas Density 70°F 1 atm……………… 1.185 kg/m3
Shipping Data
Shipping Class…………………………………….. 70
DOT/TC Name……………. Nitrogen, Compressed
DOT Class………………. 2.2 (Nonflammable Gas)
TC Class…….. 2.2 (Nontoxic, Nonflammable Gas)
WHMIS Class………………………………………. A
DOT Label……………………… Nonflammable Gas
CAS Registry No………………………… 7727-37-9
UN No./IATA No……………………………. UN1066
Safety Information
Nitrogen is an inert gas that does not support life.
Can cause rapid suffocation.

نیتروژِن (به انگلیسی: Nitrogen ) یا اَزُت (به فرانسوی: Azote ) یکی از عنصرهای شیمیایی در جدول تناوبی است که نشان شیمیایی آن N و عدد اتمی آن ۷ است. نیتروژن معمولاً به صورت یک گاز، نافلز، دو اتمی بی اثر، بی‌رنگ، بی‌مزه و بی‌بو است که ۷۸٪ جو زمین را دربر گرفته و عنصر اصلی در بافت‌های زنده است.

  • بی رنگ
  • بدون بو
  • غیر قابل اشتعال
  • اختناق آور (خفه کننده) در غلظت های بالا
  • چگالی کمی کمتر از هوا
  • کمی محلول در آب
  • تقریبا بی اثر در شرایط استاندارد

 

تولید گاز نیتروژن

نیتروژن یکی از انواع گازهای صنعتی می باشد که از تقطیر جزء به جزء هوای مایع و یا تفکیک اجزای هوای گازی به دست می آید. این گاز اغلب از فراوری هوا برای غلظت اکسیژن در صنعت به دست آمده و محصول جانبی این واکنش می باشد.

گاز نیتروژن

کاربردهای گاز نیتروژن

همان طور که پیش از این نیز اشاره کردیم، گاز نیتروژن در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. ایجاد پوشش محافظ، از جمله موارد کاربرد این گاز صنعتی می باشد که در نتیجه بی اثر بودن آن ایجاد شده است. ایجاد پوشش نیتروژنی از جامدات و مایعات قابل اشتعال یا انفجاری محافظت می کند تا به طور مستقیم با اکسیژن هوا یا رطوبت موجود در جو، در تماس نباشند.

کاربردهای گاز نیتروژن در صنعت فلزاتدر زمان انجام عملیات جوشکاری و لحیم کاری، باید از فلزات در برابر اکسیداسیون و کربوریزه شدن جلوگیری کرده و اصطلاحا آن ها را کربن زدایی نمود.

 

  • کاربردهای نیتروژن در صنایع شیمیایی

نیتروژن در صنایع شیمیایی برای پیشگیری از اکسیداسیون یا فرسوده شدن محصولات مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده به عنوان رقیق کننده بی اثر یک گاز واکنشی، یک گاز حامل مناسب برای حذف گرما یا مواد شیمیایی، بازدارنده آتش یا انفجار و … از جمله موارد کاربرد گاز نیتروژن در صنایع شیمیایی هستند.

  • نیتروژن در صنایع غذایی

این گاز در صنایع غذایی برای جلوگیری از فساد، اکسیداسیون، کپک زدن یا جمع شدن حشرات در اطراف مواد غذایی به کار برده می شود.

  • نیتروژن و صنعت برق

محافظت از روکش کابل ها و محافظ موتورها در برابر اکسیداسیون، از جمله نکات مهمی است که باید در صنعت برق مورد توجه قرار بگیرد. گاز نیتروژن، این روکش ها را تحت فشار قرار داده و از اکسید شدن آن ها جلوگیری می کند.

  • نیتروژن در خودرو سازی

کاربرد گاز نیتروژن در خودروسازی، از جمله مواردی است که اغلب افراد از آن آگاهی دارند و نمی توانند منکر نقش پررنگ آن شوند. استفاده از گاز نیتروژن برای باد کردن لاستیک خودرو طول عمر مفید آن را افزایش داده و از خورندگی سیم های فولادی داخل آن جلوگیری می کند.

ممکن است بر اثر حضور مقدار مشخصی از گاز اکسیژن در لاستیک، مقدار کمی رطوبت در فضای داخلی لاستیک ایجاد شده و خورندگی سیم های فولادی داخل آن را به دنبال داشته باشد.

علاوه بر این، نیتروژن در فرایند احتراق با اکسیژن وارد واکنش نم شود. این در حالی است که هوای معمولی به این صورت نبوده و عملکردی خلاف این نکته از خود نشان می دهد.

  • گاز نیتروژن برای اطفا حریق

بی اثر بودن گاز نیتروژن، آن را به انتخابی مناسب برای استفاده به عنوان یک گاز اطفا حریق تبدیل نموده است. هر چه میزان گاز نیتروژن در محیط بیشتر شود، به همان اندازه از اکسیژن موجود در هوا کاسته می شود. با توجه به این نکته، از N2 برای اکسیژن زدایی، جلوگیری از پیشروی آتش و شعله ور شدن آن استفاده می شود.

  • سایر کاربردهای نیتروژن

به عنوان پیشران در ساخت لاستیک کف یا منبسط شده، پلاستیک و الاستومرها

تحت فشار قرار دادن پیشرانه های مایع برای جت های واکنش

انجماد سریع در پزشکی برای حفظ خون، مغز استخوان، بافت، باکتری ها و …

مفید برای تحقیقات برودتی

جهت تمیز کردن ظروف و تجهیزات از مواد قابل اشتعال

 

اطلاعات ایمنی گاز نیتروژن

برای استفاده از گاز ازت حتما از تجهیزات تقلیل فشار و استاندارد استفاده نمایید.

پس از هر بار استفاده، شیر سیلندر را با دقت ببندید.

این گاز را در هوای آزاد و با رعایت نکات ایمنی تخلیه کرده و انتقال دهید.

پس از تخلیه، کپسول را در مکانی خنک با تهویه مناسب قرار دهید.

در زمان استفاده از این گاز، از پایش اکسیژن محیط غافل نشوید. اطمینان یابید که سطح اکسیژن محیط از حد استاندارد کمتر نباشد.

در زمان کار با نیتروژن مایع از پوشش کامل و عینک استاندارد استفاده نمایید.

از محل های مصرف نیتروژن آگاهی داشته و اطمینان یابید که لوله های آن به درستی برچسب گذاری شده باشند.

سیلندر گاز باید کلاهک مناسب داشته و در جای خود ثابت باشد.

لوله های انتقال دهنده این گاز را کاملا دقیق، درست مثل لوله های حاوی گازهای سمی بررسی کنید. لوله هایی که نشتی دارند را به هیچ عنوان مورد استفاده قرار ندهید.

هرگز تصور نکنید که در فضاهای سربسته و یا ظروف به میزان کافی اکسیژن وجود دارد. همیشه پیش از انجام کار، غلظت اکسیژن را در محل ورودی ظروف و محیط های سربسته اندازه گیری نمایید.

از عملکرد صحیح سیستم تهویه در واحد اطمینان یابید. تهویه محیط تنها برای راحتی بیشتر پرسنل نبوده و هوای آلوده و خطرناک را نیز از محیط دور می کند.

در برخی از فضاهای سربسته برای جلوگیری از جریان هوا، از پلاستیک و یا سایر پوشش ها استفاده می شود. شناسایی این فضاها از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.

 

خطرات احتمالی

سوختگی شدید بر اثر تماس مستقیم (در فاز مایع)

جایگزینی با اکسیژن و احتمال خفگی

 

خرید گاز نیتروژن

ناخالصی های این گاز ممکن است شامل گاز co ، هیدروکربن ها، اکسیژن و رطوبت باشد که مقدار همه آن ها کمتر از 10 ppm است. گاز نیتروژن گرید 5 به عنوان گاز حامل یا گاز پاک کننده در گستره وسیعی از دستگاه های تحلیلی مثل آشکار ساز یونیزاسیون شعله، آشکار ساز هدایت حرارتی، آشکار ساز فوتومتریک شعله و طیف سنجی مادون قرمز استفاده می شود.

حجم سیلندرهای نیتروژن: ۱-۲-۵-۱۰-۲۰-۴۰-۵۰ لیتری

حجم فلاکس‌های نیتروژن مایع: ۳-۶-۱۰-۲۰-۳۵-۵۰ لیتری

فشارهای سیلندر نیتروژن از ۱ تا ۴۰ لیتری: ۱۵۰ بار

فشارهای سیلندر نیتروژن ۵۰ لیتری: ۲۰۰ بار

سیلندر نیتروژن (ازت) آزمایشگاهی وارداتی با خلوص ۹۹٫۹۹۹۹ درصد

سیلندر نیتروژن (ازت) آزمایشگاهی با خلوص ۹۹٫۹۹-۹۹٫۹۹۹-۹۹٫۹۹۹۹درصد (گرید ۴،۵و5.5)

سیلندر گازنیتروژن (ازت) برای کاربرد آزمایشگاهی، تست نشتی و لوله‌کشی، دستگاه GC

شارژ کپسول نیتروژن – ازت خالص با فشار ۱۵۰ بار، ۲۰۰ بار، ۳۰۰ بار و بالاتر

فلاکس و تانک نیتروژن – از تمایع (Dewar) در ابعاد کوچک از ۲ الی ۵۰ کیلو

حجم سیلندر وکپسول ‌های موجود برای شارژ گازنیتروژن (ازت) عبارت است از: سیلندر ۵ لیتری، سیلندر ۱۰ لیتری، سیلندر ۲۰ لیتری، سیلندر ۴۰

لیتری، سیلندر ۵۰ لیتری، سیلندر ۸۰ لیتری و …

 

محل مصرف گاز نیتروژن

این عنصر غیر فلزی شیمی، برای پر کردن لاستیک هواپیماها و ماشین ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد. همان عنصر در سیستم های سوخت هواپیما های نظامی برای مبارزه با خطرات آتش سوزی استفاده می شود. استفاده ی مرسوم دیگر نیتروژن در تولید فولاد و دستگاه های ولتاژ های بالا می باشد

 

نحوه نگهداری گاز نیتروژن

نیتروژن مایع را فقط در ظروف با درب شل نگهداری کنید؛ شل بودن درب فلاسک باعث برون رفت گازهای تحت فشار خواهد شد. یک ظرف محکم بسته شده با جوش آمدن مایع باعث افزایش فشار می شود و ممکن است پس از مدت کوتاهی منفجر شود. هرگز لوازم جانبی تانک ازت یا وسایل ایمنی آنرا (مانند شیر سیلندر یا رگولاتور مخزن) دستکاری یا تغییر ندهید.

 

نحوه حمل گاز نیتروژن

خرید نیتروژن یا اکسیژن به صورت سیلندر از گزینه های رایج می باشد. سیلندرهای موجود در بازار می تواند به میزان 50 لیتر گاز درون خود جای دهد. اینگونه سیلندرها دارای بدنه ای مقاوم در برابر فشار بالا می باشند و جابجایی آنها نیز کار دشواری نمی باشد. راه حل دیگر استفاده از مخزن کرایوژنیک است.

Go top